???? در بخش قضا و قدر چیست به چهار رکن اساسی ایمان به تقدیر اشاره نمودیم و در مورد رکن اول که ایمان به علم و آگاهی گسترده و فرا گیرِ الله سبحانه وتعالی بود بحث نمودیم و دانستیم که الله سبحانه وتعالی قبل از آفرینش موجودات از آینده آنان باخبر بوده است.
????جهان و هر چه در آن هست بیانگر علم گذشته ی الله تعالی نسبت به موجودات است، با زبان حال میگویند:
???? به عبارت دیگر هر چیزی با ارادهی الله تعالی صورت میگیرد، و اراده ی مستلزم وجود نقشه و طرح (منظور آنچه اراده شده) میباشد، وجود نقشه و طرح همان علم است، بنابر این آفریدن مستلزم اراده میباشد و اراده بدون علم صورت نمیگیرد، پس آفریدن بدون علم و آگاهی محال است.
???? همچنین محکمکاری و ظرافتی که در مخلوقات اعمال شده، مستلزم علم فراگیر سازنده و آفریننده ی آنهاست؛ چون چنین استحکام و ظرافتی از عهده ی فرد نادان و ناتوان بر نمیآید.
سازنده از ساخته شده کاملتر است
???? علما برای اثبات علم الله تعالی از چنین قیاسی بهره میگیرند و میگویند:
برخی از مخلوقات دانا هستند، ممکن نیست آفریننده ی آنها دانا و عالم نباشد.
به این دو روش استدلال می کنند:
????۱- ما به ضرورت میدانیم که سازنده از ساخته شده و واجب الوجود از ممکن الوجود کاملتر است، با در نظر گرفتن این دو مقدمه اگر دانا و نادانی را فرض کنیم، دانا از نادان کاملتر است، از این رو اگر سازنده، دانا نباشد باید بپذیریم که ساختهشده از سازنده کاملتر است، ولی چنین چیزی محال است.
????۲ ـ هر دانشی که در میان مخلوقات یافته میشود از طرف الله سبحانه وتعالی به آنها رسیده است، از این رو چگونه ممکن است سرچشمه ی علم و دانش، از آن بی بهره باشد ولی مخلوقاتی را که آفریده دانا باشند!
چون موجودات هر چه دارند از آفریننده گرفتهاند، بنابر این خالق و سازنده از همه سزاوارتر است تا بدان چیز توصیف شود، نه اینکه آن صفت را به مخلوقات نسبت دهیم و سازنده را از آن بیبهره نماییم!
و مخلوقات را از هر عیب و نقصی مبرا سازیم، در حالی که آفریدگار و سازندهي آنها از آن عیب و نقص منزه تر است.
همهی این مطالب را میتوان از آیهي ذیل استنباط نمود.
????
مگر كسي كه (مردمان را) ميآفريند (حالت و وضع ايشان را) نميداند، و حال اين كه او دقيق و باريكبين بس آگاهي است؟!
☝الله تعالی در کتاب های گذشته ی هدایت از ویژگی ها، اخلاق و نشانههای رسول کریم صلی الله وعلیه وسلم خبر داده در حالی که پیامبر اکرم صلی الله وعلیه وسلم پا به عرصهی حیات مبارکش نگذاشته بود، یا خبر دادن از ویژگیهای امتِ آن پیشوا قبل از تشکیل و ایجاد امت اسلامی، یا خبر دادن از پیروزی روم بر ایران چند سال قبل از وقوع آن حادثه، یا در قرآن و سنت از امور غیبی خبر داده میشود که در آینده به وقوع میپیوندند.
????آیات و احادیث بیانگر این هستند که الله تعالی قبل از اقدام به آفرینش، هر چیزی را در لوح محفوظ ثبت و ضبط نموده است، عبدالله بن عمر و بن عاص م روایت میکند که رسول الله صلی الله وعلیه وسلم فرمودند:
????«كَتَبَ اللهُ مَقَادِيرَ الْخَلَائِقِ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِخَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ قَالَ: وَعَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ» مسلم (4/2044). شماره حدیث (2653)
????همه ی مقدار و اندازهها را پنجاه هزار سال قبل از آفریدن زمین و آسمان نوشته است.
سپس فرمود: در آن هنگام عرش خداوند بر روی آب قرار گرفته بود.
در حدیث دیگری روایت شده است:
????«قَدَّرَ اللهُ الْمَقَادِيرَ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِخَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ»
????الله تعالی پنجاه هزار سال قبل از آفریدن زمین و آسمان مقادیر را اندازه گرفته است.
از عباد بن صامت روایت شده که پیامبر صلی الله وعلیه وسلم فرمودند:
????«إِنَّ أَوَّلَ مَا خَلَقَ اللهُ الْقَلَمَ فَقَالَ: اكْتُبْ، فَقَالَ: مَا أَكْتُبُ؟ قَالَ: اكْتُبْ الْقَدَرَ مَا كَانَ، وَمَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى الْأَبَدِ»
????اولین چیزی که آفریده شد قلم بود، خداوند خطاب به او فرمود: بنویس! قلم پاسخ داد: چه بنویسم؟ فرمود: هر آنچه در گذشته رخ داده و تا ابد رخ خواهد داد.
ابو عیسی ترمذی میگوید:
????این حدیث با چنین سندی غریب است. لوح محفوظ کتابی است که همهي مقادیر مخلوقات در آن نوشته شده، در قرآن با نامهایی چون کتاب، کتاب مبین، امام مبین، امالکتاب و کتاب مسطور نامگذاری شده است.
الله تعالی میفرماید:
???? بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِيدٌ. فِي لَوْحٍ مَحْفُوظٍ (بروج:٢١–٢٢)
????(اين سخنِ سحر و دروغ نيست) بلكه اين، قرآن بزرگوار و عاليقدر است. در لوح محفوظ جاي دارد (و دست نااهلان و شياطين و كاهنان هرگز به آن نميرسد، و از هرگونه تغيير و تبديل و زياده و نقصاني بركنار و در امان است).
????أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۗ إِنَّ ذَٰلِكَ فِي كِتَابٍ ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ (حج:٧٠)
????آيا نمیدانستی خداوند آنچه را در آسمان و زمين است میداند. همه اينها در كتابى (لوح محفوظ) ثبت است (همان كتاب علم بی پايان پروردگار); و اين بر خداوند آسان است!
???? إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ ۚ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ (يس:١٢)
????به يقين ما مردگان را زنده میکنيم و آنچه را از پيش فرستاده اند و تمام آثار آنها را مى نويسيم; و همه چيز را در كتاب آشكار كننده اى (لوح محفوظ) برشمرده ايم!
????وَالطُّورِ٭ وَكِتَابٍ مَسْطُورٍ ٭ فِي رَقٍّ مَنْشُورٍ ٭ (طور:١– ٣)
????سوگند به كوه طور. و قسم به كتاب نوشته شده (آسماني! كه براي رهنمود انسانها به كرهي زمين فرستاده شده است). (كتابي كه نوشته شده است) در صفحاتی(ميان جهانيان) پخش گرديده است.
????وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ زخرف:٤
????و آن در «ام الكتاب» ( لوح محفوظ) نزد ما بلندپايه و استوار است.
???? ان شأ الله تا بخش بعدی تقاضای من از شما در مورد این مبحث این است تا صبور باشید و تمام بخش ها را متدبرانه تعقیب کنید.
هر بخش لازم و ملزم بخش دیگر است.
پس صبر را پیشه کنید و در این مبحث خود را عالم سازید.
