–
تعداد كثيري از هموطنان عزيز ما مقيم خارج سوال نموده اند:
در كشورهاي كه ما زندگي مي كنيم بخاطر جلوگيري از انتشار ويروس كرونا ” كوويد19 ” مساجد بند است ونمازهاي جماعت بند نيز تجمعات ممنوع است آيا مي توانيم نماز عيد را به شكل فردي در خانه هاي خود ادا كنيم؟
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله، أما بعد،،
نماز عيد نظر به قول يكي از مذاهب فقهي فرض عين است بالاي مرد مسلمان عاقل، بالغ صحتمند مقيم غير مسافر ، وديدگاه دوم اين است كه نماز عيد فرض كفايي است وبعض مردم كه ادا كنند از باقي آنها ساقط ميشود در همان قريه، ونظر به مذهب حنفي نماز عيد واجب است..
اما اينكه نظر بشرائط ويروسي در اكثر كشورهاي جهان كشورهاي اسلامي وغير اسلامي مساجد بند است ونمازهاي جماعت تعطيل است آيا مسلمانان مي توانند بشكل فردي ويا با خانواده خود در خانه خود نماز عيد را ادا كنند در اين مورد بين فقهاء اختلاف نظر وجود دارد كه قرار ذيل است:
قول اول : جمهور فقهاء به اين نظر هستند كه مسلمان عذر دار كه موانع رفتن به مساجد وجود داشته باشد مي تواند نماز عيد به شكل فردي در خانه خود بخواند ويا با جماعت با خانواده خود، بدون خطبه عيد كه بعد از نماز خوانده ميشود..دليل جمهور فقهاء همانا قياس كردن نماز عيد به سائر نماز هاي فرضي است.
قول دوم : ديدگاه مذهب حنفي اين است نماز عيد تنها در مساجد ويا فضاي باز قريه ادا ميشود وخواندن آن بشكل فردي ويا جماعت با خانواده جايز نيست، در مشهور ترين كتاب فقه حنفي الدر المختار مع حاشية ابن عابدين 2/175 اين قسم نوشته است : ” ولا يصليها وحده إن فاتت مع الإمام ” نماز عيد به تنهائي نخواند درصورتيكه با جماعت مساجد نخوانده باشد.اين قول را شيخ الإسلام ابن تيميه ترجيح داده است نيز شيخ محمد بن صالح العثيمين همين قول را راجح دانسته است در كتابش “الشرح الممتع” (5/156) .
من همين قول مذهب حنفي ونظر شيخ الإسلام بن تيميه وابن عثيمين را ترجيح ميدهم كه نماز عيد يا در جماعت مساجد ويا عيدگاها ادا ميگردد نه در خانه، لهذا كساني كه عذر دارند وموانع شرعي است از جمله بند بودن مساجد ومنع تجمعات نماز عيد بالاي آنها فرض وواجب نيست وساقط است، ولازم نيست كه بشكل فردي ويا اجتماعي در خانه اين نماز را بخوانند.
وكسانيكه به مذهب جمهور فقهاء عمل كند ونماز عيد را در خانه هاي خود بشكل فردي ويا جماعت بخوانند نيز باكي ندارد زيرا اين مسأله اختلافي اجتهادي است:
وقت نماز عيد:
ابتداي وقت نماز عيد از طلوع آفتاب وبالا شدن آن به اندازه يک نيزه ميباشد يعني يک ساعت بعد از طلوع خورشيد وتا به ما قبل از آذان ظهر ادامه ميداشته باشد وبهتر اين است كه در اول وقت ادا شود كه همان بالا شدن آفتاب به اندازه يک نيزه است زيرا رسول الله صلى الله عليه وسلم ويارانش به همين شيوه مواظبت نموده اند.
جمهور فقهاء – احناف، شوافع وحنابله- به اين نظر هستد كه اگر نظر به بعض اعذار مرض، خواب، فراموشي، دوري راه مسلمان نماز عيد را در روز اول عيد ادا كرده نتواند برايش جائز ومشروع است كه آنرا در روز دوم عيد ادا كند.
طريقه وشيوه ادا كردن نماز عيد:
از اينكه نماز عيد واجب است واهميت بس بزرگ دارد در زندگی مسلمان وثواب وفضيلت زياد آن سبب شده كه به اهتمام خاص ادا شود ، دو ركعت نيت مي شود وبا جماعت ادا میگردد..مقتدي به نيت جماعت پشت امام اقتدا میکند. .
دو ركعت نماز خوانده مي شود بغيراز آذان واقامت، زيرا در حديث صحيح جنين ثابت است بروايت جابر بن عبد الله رضي الله عنه :” لم يكن يُؤذَّن يومَ الفطر ولا يوم الأضحى ” براي اداي نماز عيد اضحى وعيد فطر آذان واقامت كفته نمي شد در زمانه رسول الله صلى الله عليه وسلم.. اما فقهاي مذهب شافعي وبعض مجتهدين بهتر دانسته اند كه بخاطر آكاهي وخبر دادن مردم صدا شود كه ” الصلاة جامعة”، يعني نماز جماعت بربا مي شود.
در مذهب حنفي دارای نه تکبیر است..سه تکبیر اصلی که عبارت است از تکبیر افتتاح ویا تحریمه ودو تکبیر هردو رکوع .رکوع رکعت اول ودوم . .وشش تکبیر زوائد است كه سه آن در ركعت اول قبل از قراءت خوانده مي شود توسط امام وسه آن در ركعت دوم بعد از قرائت توسط امام خوانده مي شود..
امام تكبير تحريمه را به صداي بلند مي خواند، امام ومقتديان دعاي استفتاح نماز را مي خوانند بعد از اين تكبير وامام سه تكبير ديكر را نيز مي خواند, متعاقبا امام سوره فاتحه وسوره الأعلى را مي خواند بصداي جهر وبلند ..ودر ركعت دوم سوره فاتحه را با سوره الغاشية مي خواند بعد از آن سه تكبير ميكويد وبه ركوع وسجده مي رود.
وهمين شيوه وطريقه خواندن نماز عيد أضحى وعيد فطر است. .تنها نيت هردو را فرق مي كند.. .وباید در قلب نیت شود نماز عید أضحى.
ودر مذهب جمهور فقهاء هفت تكبير در كعت اول بشمول تكبير تحريمه، وشش تكبير در ركعت دوم بشمول تكبير انتقال بركوع.
