رمضان پلی بسوی نور

﴿رمضان﴾ پُلی بسوی نور!

﴿بخش پنجم﴾:

سلام ها و درود های فجریه ی مرا یکبار دیگر بپذیرید.

در بخش قبلی امور مهمی را در رمضان بحث نمودیم و برای حفظ توبه و وفاداری به آن مفصلاً دانستیم

از امورات دیگری که باید در ماه رمضان به آن مبادرت بوَرزیم این است که از این ماه و از آنچه در خلال آن میگذرد رضایت الله تعالی را کسب کنیم.

با روزه گرفتن و ادای عبادات، مسلمان راه مبارکی را می‌پیماید که نهایتاً او را به تقوا و پرهیزکاری می‌رساند، پس روزه گرفتن فرصتی است که مسلمان به توشه ی تقوای خود بیفزاید و از جمله پرهیزکاران گردد.

و معنی تقوای این است که:

با نوری که الله سبحانه وتعالی در دل مسلمان می‌تاباند به اطاعت از او بپردازد در حالی که امید به ثواب و پاداش او دارد، و با نوری که الله در دلش می‌تاباند معصیت را ترک کند در حالی که از عقوبت الله تعالی خوف و هراس دارد.

مسلمان در همه سال به کارهایی مألوف عادت دارد؛

مثلاً عادت دارد که هر روزصبحانه بخورد، عادت دارد هر روز نهار بخورد، و همچنین عادت دارد روزانه انواع نوشیدنی ها را بنوشد،

اما به محض شروع ماه رمضان از خوردن آنها در طول روز خودداری میکند در حالی که به خوردن آنها عادت داشته است ولی با این حال آنها را فقط برای دستیابی به پاداش الله متعال  و نه چیزی دیگر ترک می‌کند،

و این عین تقوا است، از این رو است که روزه دار را می‌بینی که از خوردن و آشامیدن امتناع می‌ورزد حتی اگر خودش تنها باشد و کسی او را نبیند، و همه اینها به هدف اطاعت از فرمان الله سبحانه وتعالی است.

به همین ترتیب شایسته است که یک مسلمان خوب  این پرهیزگاری را که از او در روزهای رمضان سر میزند در طول زندگی خود بارور کند و در برابر تمام فرامین و نواهی الله سبحانه وتعالی همین گونه باشد.

شما که در روزهای رمضان فقط برای اطاعت از دستور الله تعالی از خوردن و آشامیدن خودداری کرده اد، بایستی در هر وقت و زمان از هر آنچه الله تعالی آنرا حرام کرده است خودداری کنید، زیرا خدای رمضان خدای بقیه ماهها نیز هست، و کسی که باید در رمضان از او اطاعت شود در بقیه اوقات نیز باید مورد اطاعت قرار گیرد،

بنابر این اگر نفس خود را کنترُل کردید و آنرا از نافرمانی پروردگار بازداشتید و کارهایی را که دوست داشتید و به آنها عادت کرده بودید را در روزهای ماه رمضان ترک کردید، بایستی نفس خود را به همین امر در همه اوقات و زمانها عادت دهید.

وقت وجوبِ خودداری از خوردن و آشامیدن و سایر آن چیزهایی که روزه را باطل میکند ماه رمضان از طلوع فجر تا غروب خورشید است؛ اما وقت پرهیز و امتناع و خودداری از گناهان و محرمات تمام عمر است.

بلی عزیزان گرانقدر!

﴿ تمام عمر﴾!

و بر شما لازم است که با تمام توان سعی کنید که از هر آنچه الله تعالی بر تو حرام کرده است روزه بگیرید، پس هر گاه مرتکب گناهی شدید و یا کوتاهی از شما سر زد، نفس خود را با توبه و باز گشت به سوی الله تبارک و تعالی دریابید.

و که چگونه میتوانیم از روزه ماه رمضان برای عملی کردن تقوا استفاده کنیم؛ حال که انسان از امور مألوف خود برای اطاعت از الله سبحانه و تعالی دست می‌کشد چرا از امور حرامی که خاق مهربانش آنها را در همه اوقات حرام کرده است خودداری نکند؟

از یکی از علما در مورد قومی سؤال شد که در ماه رمضان خدا را عبادت می‌کنند و به واجبات و فرائض عمل میکنند ولی چون رمضان به پایان رسد دست از عبادت می‌کشند آنها را ضایع می‌کنند؛ جواب داد:

«چه بد قومی هستند که خدا را نمی شناسند مگر در ماه رمضان».

پس بر مسلمان فرض است که در رمضان و غیر رمضان الله تعالی را مراقب و ناظر خود بداند و بر عباداتش محافظت کند، و این همان معنای فرموده ی الله سبحانه و تعالی است که می‌فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٨٣﴾

ای کسانیکه ایمان آورده‌اید! روزه بر شما فرض شده است همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند؛ فرض شده بود، تا پرهیزگار شوید. [سوره بقره:۱۸۳]

بدین معنا که به وسیله ی این ماه و عباداتی که در آن انجام می‌دهید به تقوا و پرهیزگاری دست یابید؛ لذا ماه رمضان فرصت بزرگ و گران قیمت است تا از خلال آن به توشه ی تقوا و پرهیزکاری مان بیفزاییم.

﴿وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُونِ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ﴾

و توشه بر گیرید؛ که بهترین توشه پرهیزگاری است، و ای خردمندان، از من بپرهیزید (بترسید). [سوره بقره:۱۹۷]

بدون شک که گرامی‌ترین شما نزد الله پرهیزگار ترین شماست.

پس فرصت گران قدر ما در این ماه این است که بر توشه ی تقوای خود بیفزاییم، و در حالی از مدرسه ی رمضان فارغ التحصیل شویم که تقوای الله تبارک و تعالی را به همراه داریم و بر پایداری بر عبادات و اوامرش عادت کرده ایم.

تعجب می‌کنیم از بسیاری از مردم که وقتی رمضان فرا می‌رسد مساجد را پر می‌کنند، و بر نمازها پایداری می‌کنند، اما چون رمضان به پایان می‌رسد این کارها یا بسیاری از آن را ترک می‌کنند،

برخی اوقات مثلاً در نماز صبح می‌بینی که یک صف هم پر نمی شود اما وقتی ماه رمضان برای نماز صبح به مسجد می‌روی دو یا سه صف در مسجد میبینی!

آیا این مردم مرده بودند و در ماه رمضان به دنیا آمده‌اند؟

یا مسافر بوده‌اند و در ماه رمضان برگشته‌اند؟

آیا نماز صبح را با جماعت نمی خوانند مگر در ماه رمضان؟

چرا در بقیه ماههای سال این بر این عبادت پایداری نمی کنند؟

برای کسی که الله سبحانه وتعالی او را گرامی داشته و بر او منت نهاده تا نماز را بر پا دارد و نفسش برای طاعت و عبادت تحریک شده و شیرینی آنرا در ماه رمضان چشیده است فرصتی است که طول عمرش بر این منوال باشد تا از این ماه و این موسم مبارک بهره برده باشد و اینگونه معنای حقیقی این آیه را جامه عمل بپوشاند:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٨٣﴾

ای کسانیکه ایمان آورده‌اید! روزه بر شما فرض شده است همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند؛ فرض شده بود، تا پرهیزگار شوید.

بدین معنا که به وسیله آن عبادات و طاعاتی که در این موسم پر برکت انجام میدهید به تقوای الهی دست یابید.

و اینچنین است که رمضان مدرسه‌ای تربیوی و بزرگ و پر برکت است که مؤمنانی با تقوا از آن فارغ التحصیل می‌شوند،

و مؤمنان بهترین توشه برای همه روزهای زندگیشان را از آن میگیرند، این در حالی است که بسیاری از مردم از این مدرسه بهره‌ای نمی برند و این ماه می‌گذرد و آنان مانند دانش آموزان کودنی که از مدرسه بدون استفاده بیرون میآید، در آن زندگی می‌کنند.

اما مؤمن کوشا و حریص وقتی وارد این مدرسه می‌شود از آن درسهایی تربیتی و ایمانی و علمی می‌گیرد که در طول زندگیش از آن بهره می‌برد.

بطور مثال کسی که به کشیدن سگرت ویا نصوارمبتلا است و این ماده ی مضر و پلیدی هیچ فایده‌ای در آن نیست را مصرف می‌کند، وقتی ماه رمضان فرا می‌رسد از طلوع فجر تا غروب خورشید از کشیدن آن خود داری کرده و کاملاً از آن دوری می‌کند،

در حالی که او عادت داشته روزانه مقدار زیادی از آن را مصرف کند، پس در حقیقت این فرصت مناسب است تا برای همیشه آنرا ترک کند؛ و بیشتر کسانی که سگرت می‌کشند وقتی آنان را نصیحت میکنی این عذر را می‌آورند که از ترک آن ناتوان هستیم!؛

آیا او در طول این ماه از طلوع فجر تا غروب خورشید آنرا ترک نکرده بود؟ پس این درسی برای اوست که فایده‌ای بزرگ به او می‌رساند و آن این که او می‌تواند سگرت را برای همیشه ترک کند.

و تعجب بیشتر از کسانی است که وقت افطار روزه خود را با سگرت باز می‌کنند! از خوردن مباحات در طول روز خودداری می‌کند اما وقتی مؤذن آذان مغرب را می‌گوید که وقت افطار کردن است با گناه افطار میکند،

و برخی از آنان وقتی برای نماز مغرب به مسجد می آیند با بوی دود سگرت دیگران را آزار میدهد، تا جایی که بعضی از آنان در گمراهی خود آنقدر پیش می‌رود که سگرت خود را در جلو درِ مسجد خاموش می‌کنند و با این کار نماز گزاران و ملائکه را در مکان عبادت با بوی بد اذیت می‌کنند!

واقعاً از چنین انسانی تعجب می‌کنیم، تمام روز روزه است و بخاطر اطاعت از الله تعالی،  نه می‌خورد و نه می‌آشامد، امابه محض اینکه مؤذن اذان را گفت به این معصیت مبادرت می‌ورزد، و شکی نیست که سگرت کشیدن گناه و معصیت و حرام است و کسی که سگرت می‌کشد خودش را به تهلکه و مرض دچار میکند و الله تعالی او را برای این کارش محاسبه نموده و مورد عقاب قرار می‌دهد، و دلایل حرام بودن آن زیاد است که سال قبل در مورد مضمون مفصلی را تحریر ونشر نمودم.

پس می‌بینیم که رمضان فرصتی مناسب برای کسی است که سگرت می‌کشد تا از این کار دست بکشد، و هر آن کسی که دچار زیاده روی یا کوتاهی در اعمال و عبادات یا پایمال کردن یا تفریط کردن شده است می‌تواند برای اصلاح خود و جبران ما فات از این فرصت استفاده کند.

از نکات بسیار مهمی که باید به آن توجه داشت اهمیت دادن به قرآن، کتاب الله سبحانه وتعالی است.

زیرا از ویژگی های ماه رمضان این است که قرآن در آن نازل شده است:

﴿شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِ﴾

ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است، کتابی که راهنمای مردم است، و در بردارنده نشانه‌ها و دلایل آشکار و روشن از هدایت و جدا کننده حق از باطل است. [سوره بقره:۱۸۵]

پس در این ماه قرآن نازل شده است، و جبرئیل علیه السلام در این ماه نزد پیامبر صلی الله وعلیه وسلم می‌آمد و قرآن را با  او مُدارسه میکرد، و پیامبر اکرم صلی الله وعلیه وسلم قرآن را بر او عرضه میکرد و می‌خواند.

پس شایسته است که مسلمان در این ماه که ماه قرآن است به کتاب الله تعالی عنایتِ ویژه‌ای داشته باشد، و برخی از پیشینیان وقتی ماه رمضان فرا می‌رسید بیشتر کارهای خود را کنار می‌گذاشتند و می‌گفتند:

«این ماه فقط برای قرائت قرآن و غذا دادن به فقرا است»،

وبا جدیت تمام به قرآن روی می‌آوردند؛ بعضی از آنان قرآن را در یک روز ختم می‌کردند، و برخی در هر سه روز یک ختم می‌خواندند، و بعضی دیگر هر هفته قرآن را ختم می‌کردند، و گروهی نیز قرآن را در ده روز ختم می‌کردند.

اما اکنون بعضی ها هستند که ماه رمضان آغاز میشود و به پایان میرسد اما بجز یک یا دو یا سه بار قرآن را باز نمی کند!، ولی امور دیگری هستند که بر قلب او چیره شده پس به آنها روی می آورد و آنها را مشاهده میکند.

آنچه گذشت بحث کوتاهی  بود که از بارگاه الله جل و علا می‌خواهم من و شما را از آن سودمند گرداند و پاداش آن را در موازین حسنات همه ی ما قرار دهد،

و آنرا حجتی به نفع ما و نه بر علیه ما قرار دهد،

و ما و شما را به رمضان بعدی برساند، و همگی ما را بر روزه داری و بر پا داشتن نماز در این ماه مبارک یاری کند، و اعمال ما  را در این ماه و در سایر اوقات خالصانه برای خودش و موافق با سنت پیامبرش صلی الله وعلیه وسلم قرار دهد،

و دینداری ما را که موجب محافظت از همه امورمان است برایمان اصلاح کند،

و دنیای ما را که معیشت مان در آن است برایمان اصلاح گرداند،

و آخرت ما که بازگشت مان به سوی آن است را نیز برایمان نیکو گرداند،

و زندگی مان را مایه ی ازدیاد هرگونه خوبی و مرگ مان را موجب راحتی از هر گونه بدی قرار دهد.

اللهم ربنا آمین یا رب العلمین!

ا.ج.ع