﴿ بخش سوم﴾:

(پیوسته به گذشته)

در بخش های قبلی در مورد برادری که از عبادت ابا یورزید و برای ادای نماز تنبلی میکرد، بهانه ها می آورد، و شانه خالی میکرد، و خودش را به کوچه ی حسن چپ میزد، صحبت کردیم.

شکر الله تعالی که در اخیر بحث ما، اشک از چشمانش جاری شد، و با من بسوی مسجد، برای ادای نماز روانه شد، و امروز، او یکی از دعوتگران راسخ راه حق است.

چرا جوانان به نماز اهمیت نمی دهند

سوال در اینجاست که:

چرا در میان نوجوانان و جوانان، برخی آنچنان که باید، به نماز اهمیت نمی دهند و ارتباط چندانی با نماز ندارند و یا عده ای از نوجوانان و جوانان در حالی که از خانواده ی مذهبی و مسلمان هستند نماز نمی خوانند؟
بی توجه بودن یا کم توجهی پدر و مادر نسبت به فرزندان در محیط خانه و سطحی نگری آنان در ابتدای نوجوانی فرزندان و یا احیانا بی مبالاتی اعضای خانواده نسبت به مسائل دینی خصوصا فریضه ی نماز، تاثیر بسیاری در تربیت فرزندان به جای می گذارد.

به عنوان مثال، فرزند اگر در خانه ای رشد نماید که در آن خانه کسی به نماز اهمیت ندهد و یا در قبال مسائل دینی، خود را مسئول ندانند و یا خود، اهل نماز باشند ولی فرزند خانواده را تشویق به نماز ننمایند قطعا فرزند آن خانواده اهل نماز و عبادت نخواهد شد.

البته شاید در آینده بر اثر عوامل دیگر به نماز روی آورد که این احتمال ضعیفی است.

برادری که در دو بخش قبلی در مورد وی صحبت کردیم می گفت:

﴿چگونه از من انتظار نماز خواندن برود در حالی که در خانه ما هیچ یک اهل نماز نیستند و همسرم نیز مانند خودم غرق کار وبار خانه و فامیل و….. است؟﴾
این‌گونه خانواده ها که فرزندانشان تمایل و گرایش چندانی به مسائل عبادی از خود نشان نمی دهند به دو طبقه تقسیم شده اند:

یک گروه خانواده هایی هستند که والدین آنان به نماز اهمیت نمی دهند و طبعا فرزندانشان از آنان تقلید می کنند.

این دسته از خانواده ها اگر چه محدودند ولی وجودشان قابل انکار نیست.

فردی نقل می کرد ما چند نفر برای مهمانی به منزل کسی رفتیم، بیشتر یا همه دوستان وضو ساختیم که نماز بخوانیم، سراغ مصلی (جای نماز) از صاحب خانه گرفتیم.

در جواب به ما گفت یک مصلی در خانه داریم که گاهی من با آن نماز می خوانم و گاهی خانمم!

دسته ی دیگر خانواده هایی می باشند که خود دیندار و اهل عبادتند و لیکن نسبت به فرزندان خود در این امر بیتفاوت اند.

نماز خود را می خوانند و روزه ی شان را می گیرند اما اینکه فرزندان شان به مسائل دینی پای بند باشند یا نه، برای آنها یکسان است.

هرگز از فرزندان به عنوان پدر و مادر نمی خواهند که نمازش را بخوانند و یا روزه ی شان را بگیرند.

هیچ مسئولیتی را در قبال آنان احساس نمی کنند. گویا او همه چیز را می فهمد و باید با همان فهم خود عمل کند و یا همه اعمال او را حتی بعد از سن تکلیف با بچه بودن توجیه می کنند.
بسیار روشن و مسلم است که چنین فرزندی بزودی به عبادت تن در نخواهد داد.

کانون خانواده مهم ترین عامل در این زمینه محسوب می شود چون کانونی که جوان در آن رشد یافته، کانون بی تفاوتی بوده است و هرگز کسی از طریق محبت و تشویق و یا از راه قهر و تهدید، او را به امور عبادی و ادار نکرده و یا از او نخواسته است.

چه بسا این جوان نسبت به سایر امور زندگی، فردی سر به زیر و تسلیم و با شخصیتی از دیدگاه خانواده باشد و لیکن اهل نماز و دیانت نیست.

این بدان جهت است که والدین در آن امور تاکید داشته اما در امور دینی اصراری به خرج نداده اند و اگر در بعد دینی توجه داشتند قطعا خللی در او مشاهده نمی کردند.

وقتی کودک و نوجوان فاقد باور عمیق و ریشه دار نسبت به الله سبحانه و تعالی و معاد باشد نه پشتوانه ای از محبت الهی در قلبش دارد تا او را برانگیزد و نه انگیزه اش ﴿ مانند خوف و هراس از بازخواست اخروی﴾ تا او را به ادای تکلیف دینی وادارد.

آن که صبحگاهان با وجود همه جاذبه های خواب، بستر را رها می کند و به نماز می ایستد یا از سرِ محبت، گرایش، تمایل و شیفتگی و معرفت به پروردگار است یا لااقل ترس از مجازات و آن که روشنی یقین در دل ندارد شوق برپایی نماز نخواهد داشت.

کودکان و نوجوانان کنجکاوانه و دقیق زندگی ما را می کاوند، اگر ما به نمازشان بخوانیم و آنها ا را به عنوان نمازگزار در ارتکاب گناه و اعمال ناشایسته بی پروا ببینند میان “نماز” و “رفتار” به جستجوی رابطه می پردازند و احیاناً چنین داوری و نتیجه گیری می کنند که نمازگزاران چنین اند.

همین کافی است که نماز را متهم کنند و از آن گریز و پرهیز پیدا کنند.

عزیزان گرانقدر!

اگر نماز از فحشا و منکر باز می دارد، فحشا و منکر نیز می تواند بازدارنده ی یک پسر و یا دختر، یک مرد و یا زن از نماز باشد!

وقتی فضای زندگی ما از دروغ، فریب، حرام خواری، غیبت و حرمت شکنی تباه و سیاه شود، بازتاب آن نه تنها در نماز های ما، بلکه در نماز و دیگر نماد های دینی فرزندانمان محسوس و مشهود است.

نه خود گناه کنیم و نه فضای لغزاننده و گناه زا را برای فرزندانمان فراهم کنیم. ره آوردِ چنین فضای مهذبی اقبال فرزندان به نماز خواهد بود.

برای فرزندان و دختران بایستی بفهمانیم که دوره ی بلوغِ جوانی و نشاط، بهترین فرصت برای عبادت و قربت به الله تعالی، و دوری از شیاطین، نغس و گناه است.

یک موضوع خیلی مهم را بایستی بیاد داشته باشیم که روح انسان دستخوش دگرگونی های دائمی است.

عناصر و عوامل گوناگونی در جان انسان آشوب می آفرینند.

در هنگام اقبال و نشاط بهترین فرصت برای دعوت به عبادت حتی عبور از مرز “فرائض” و سنت ها، به نوافل و مستحبات است و در هنگام بی نشاطی یا ادبار، خط قرمز ورود به حوزه ی نوافل و درنگ و توقف در قلمرو فرائض و سنت ها.

شناخت این جزر و مدها و ایجاد ارتباط سنجیده در آن موقعیت، در رفتارها، موضع گیری ها و نگرش های آینده ی فرد بسیار مؤثر است.

اطفال و نوجوانان مانند یک شاخه ی تر و مرطوب درخت است که قابلیت خم شدن به هر طرف را دارند، اما زمانیکه شاخه ی درخت جان گرفت و عریض شد، خواص خم و پیچ شدنش را از دست میدهد و دیگر ممکن نیست آن را به هر طرفی که خواستید بخوابانید.

غرور والدین در مقابل خالق شان، عدم اتخاذ مسؤلیت برای اطفال شان است، که این خود باعث میشود، اطفال وقتی جوان شدند، در مقابل پروردگار شان غرور کنند و سر بسجده نگذارند.

بدون شک که پدر و مادر، از این اعمال سؤ اطفال شان بازخواست میشوند، و در مقابل نقض مسؤلیت دینی و وجدانی شان جوابده هستند.

پدر غیچک نواز، طفل هم غیچک نواز، پدر عابد و مسؤل، اطفال خانواده نیز عابد و مسؤل بار می آیند.

عبادت الله تعالی نکردن، از سجده و رکوع به او تعالی ابا ورزیدن، از نشانه های عمده ی تکبر، غرور و سرکشی یک انسان است، و بدون شک که الله سبحانه و تعالی را اینان به فراموشی سپرده اند، پس او تعالی نیز آنها را فراموش میکند.

بخش های بعدی این مضمون مهم و حیاتی را از این صفحه فراموش نکنید.

ادامـــه دارد….