بحثی پیرامون حوض کوثر

الله سبحانه و تعالی با اعطای حوض بزرگ و بسیار وسیعی که آبش از شیر سفیدتر و از عسل شیرینتر و بویش از بوی مشک خوشبوتر است، از بنده و فرستادهاش، محمد صلی الله علیه وسلم اکرام و تجلیل می‌کند.

لیوانهای آن حوض مانند ستارههای آسمان فراوان هستند. آب پاکیزه‌ی آن از رود کوثر وارد این حوض می‌شود، همان رود کوثری که خداوند آن را در بهشت به محمد صلی الله علیه وسلم اختصاص داده است.

امت حضرت محمد صلی الله علیه وسلم بر این حوض وارد می شوند، هرکس یک مرتبه‌ از آب این حوض بنوشد، دیگرتا ابد تشنه نخواهد شد.

در باره ی محل وقوع این حوض علما اختلاف نظر دارند، امام غزالی و قرطبی بر این عقیده هستند که این حوض پیش از عبور کردن از پل صراط در میدان محشر قرار دارد و بر این مدعا چنین استناد کردهاند که بعضی از وارد شوندگان بر این حوض به دوزخ فرستاده می شوند، و اگر این حوض بعد از (پل صراط) می‌بود برگرداندن بعضی از آنجا به دوزخ ممکن نمی بود. “تذکرة ۳۰۲”

علامه ابن حجر دیدگاه امام بخاری (رح) را چنین نقل کرده است، که حوض کوثر بعد از (پل صراط) است، به دلیل اینکه امام بخاری احادیث مربوط به حوض را بعد از بیان احادیث (پل صراط) و شفاعت آورده است. فتح ا لباری: ۱۱/۴۶۶

البته دیدگاه امام قرطبی صحیح تراست. ابن حجر رحمه الله دلایل هر دو گروه‌ را در کتاب ارزشمند خود «فتح الباری» آورده است.

احادیث متواتر و متعددی با سندهای متفاوت در وجود حوض پیامبراکرم صلی الله علیه وسلم وارد شده است.

علما درباره متواتر بودن احادیث متعلق به حوض شک و تردیدی ندارند، بیش از پنجاه صحابه این احادیث را از رسولالله صلی الله علیه وسلم نقل کردهاند.

ابن حجر اسامی تمام صحابه را که احادیث متعلق به حوض را روایت کردهاند، نقل کرده است، ما نیز در صدد آن هستیم که برخی از احادیث متعلق به حوض را که خطیب تبریزی آنها را در مشکاة خود آورده است، نقل کنیم. مشکاة المصابیح: (۳/۶۸).

۱- وسعت حوضم به مسافت یک ماه است، آبش از شیر سفیدتر و از مشک خوشبوتر و کوزه‌هایش به اندازه ستارگان آسمان است. هرکس یک بار از آن بنوشد هرگز تشنه نخواهد شد. (بخاری)

۲- مسافت حوضم بیشتر از مسافت ایله تا عدن است. از برف سفیدتر و از عسل شیرین‌تر است، و ظرف‌هایش از تعداد ستارگان بیشتر است. من مردم را پس می‌زنم همانطوری که انسان شتران دیگران را از حوضش دور می‌سازد، گفتند: ای رسول خدا الله صلی الله علیه وسلم! آیا ما را در آن روز خواهی شناخت؟ فرمود: آری، چهره‌های شما با دیگران متفاوت است. شما با چهره‌ای نورانی و دست و پایی درخشان، بر اثر وضو بر من وارد می‌شوید. (رواه مسلم)

۳- تعداد آفتابههای طلایی و نقرهای به‌ اندازه‌ی ستارههای آسمان می باشند. (مسلم)

۴- درباره ی آب آن سؤال شد؟

رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمودند:

آبش از شیر سفیدتر است، از عسل شیرین‌تر است، دو میزاب که از بهشت سرچشمه گرفته و یکی از طلا و دیگری از نقره است به آن می‌ریزند.

آنانی که وارد حوض می شوند و آنانی که از حوض رانده می شوند :

احادیث زیادی پیرامون کسانی که وارد حوض می شوند یا از حوض رانده میشوند، وارد شده است، اکنون در صدد آن هستیم که برخی از این روایات را که ابن اثیر آنها را در «جامع الاصول» نقل کرده است، ارایه دهیم. جامع الاصول: (۴۶۸۱۱).

۵- من در حوض بر شما پیشی می‌گیرم. افرادی به من نشان داده می شوند، من بسوی آنان می روم تا آنان را گرفته بطرف حوض بیاورم ولی از ورودشان جلوگیری می‌شود، می‌گویم: اینان از امتم هستند. گفته می‌شود: تو نمی‌دانی آنها بعد از تو چه کارها کرده‌اند؟ (صحیحیین)

۶- افرادی از آنان که در دنیا با من همراه بودند، نزد من بر حوض آورده می شوند و وقتی که به من نشان داده می شوند، من آنان را می بینم، و بعد به سرعت از پیش من ربوده می شوند، من به ندا در می آیم و می‌گویم: پروردگارا! اینان از امتم هستند. گفته می‌شود: تو نمی‌دانی آنها بعد از تو چه کارها کرده‌اند؟. (بخاری)

۷- من در حوض بر شما پیشی می‌گیرم. هرکس بر من گذرد از آن می‌نوشد و هر کس بنوشد هرگز تشنه نخواهد شد. گروهی که من آنها را شناخته و آنها نیز مرا می‌شناسند می‌خواهند بر من وارد شوند، ولی از ورودشان جلوگیری می‌شود».(بخاری)

۸- روز قیامت گروهی از اصحابم (راوی می‌گوید: یا اینکه‌ گفت: از امتم) می‌خواهند بر من وارد شوند، ولی از ورودشان جلوگیری می‌شود، می‌گویم: اینان از امتم هستند. گفته می‌شود: تو نمی‌دانی آنها بعد از تو چه کارها کرده‌اند؟ آنها بعد از تو به‌ دین و آیین تو پشت کردند.

۹- در روایت بخاری چنین آمده‌ است که‌ پیامبر الله صلی الله علیه وسلم فرمود:

در حالی که‌ بر حوض کوثر ایستاده‌ام، ناگهان دسته‌ای را می‌بینم، اما بعد از اینکه‌ آنها را می‌شناسم، شخصی میان ما و آنها بیرون می‌آید و می‌گوید: حرکت کنید.

می‌گویم: آنها را به‌ کجا می‌برید؟ می‌گوید: به‌ خدا سوگند آنها را به‌ میان آتش سوق می‌دهم. می‌گویم: مگر آنها چکار کرده‌اند؟

می‌گوید: آنها از دین و آیین پشت کردند و مرتد شدند، سپس ناگهان دسته‌ای دیگر را می‌بینم، اما بعد از اینکه‌ آنها را می‌شناسم، شخصی میان ما و آنها بیرون می‌آید و می‌گوید: حرکت کنید.

می‌گویم: آنها را به‌ کجا می‌برید؟ می‌گوید: به‌ خدا سوگند آنها را به‌ میان آتش سوق می‌دهم. می‌گویم: مگر آنها چکار کرده‌اند؟

می‌گوید: آنها از دین و آیین پشت کردند و مرتد شدند، در میان آنها کسی را نمی‌بینم که‌ باقی گذارده‌ شود، مگر اینکه‌ همانند حیوانی رها شده‌ باشد.

۱۰- امتم نزد من بر حوض می‌آیند، و من مردم را از آنان پس می‌زنم همانطوری که انسان شتران دیگران را از شترش دور می‌سازد، گفتند: ای رسول خدا الله صلی الله علیه وسلم! آیا ما را در آن روز خواهی شناخت؟

فرمود: آری، چهره‌های شما با دیگران متفاوت است. شما با چهره‌ای نورانی و دست و پایی درخشان، بر اثر وضو بر من وارد می‌شوید، اما گروهی از شما که‌ نماز را برگزار نمی‌کردند، از ورودشان جلوگیری می‌شود، می‌گویم:

پروردگارا! اینان از امتم هستند. فرشته‌ای می‌آید و می‌گوید: آیا می‌دانی آنها بعد از تو چه کارها کرده‌اند؟.

و در روایت دیگری:

۱۱- مسافت حوضم بیشتر از مسافت ایله تا عدن است.

از برف سفیدتر و از عسل شیرین‌تر است، و ظرف‌هایش از تعداد ستارگان بیشتر است.

من مردم را پس می‌زنم همانطوری که انسان شتران دیگران را از حوضش دور می‌سازد.

گفتند: ای رسول خدا الله صلی الله علیه وسلم! آیا ما را در آن روز خواهی شناخت؟

فرمود: آری، چهره‌های شما با دیگران متفاوت است. شما با چهره‌ای نورانی و دست و پایی درخشان، بر اثر وضو بر من وارد می‌شوید.

امام قرطبی بعد از ذکر احادیث فوق در کتاب «التذکرة» می‌گوید:

دانشمندان اسلامی راجع به‌ احادیث مربوط به‌ حوض گفته‌اند:

تمامی کسانی که‌ از دین برگشته‌اند و مرتد شده‌اند، یا اینکه‌ بدعتهایی در دین به‌ وجود آورده‌اند که‌ خداوند بدان راضی نیست و بدان اجازه‌ نداده‌، تمامی اینها از ورودشان به‌ حوض جلوگیری می‌شود و از آن رانده‌ می‌شوند،

اما کسانی که‌ به‌ شدت با آنها برخورد می‌شود و هرگز اجازه‌ داده‌ نمی‌شود که‌ به‌ حوض نزدیک شوند کسانی هستند که‌ از جماعت مسلمانان جدا گشته‌ و راهِ دیگر را برگزیده‌اند، امثال فرقه‌های گوناگون خوارج، روافضیهای گمراه و معتزلیهایی که‌ از هوی و هوس تبعیت کرده‌اند، تمامی اینها دین خدا را تغییر داده‌اند.

و همچنین ستمگارانی که‌ در حد وفوری ستم روا داشته‌اند و در راستای خاموش کردن حق و قتل پیروان حق و آزار دادنشان قدم برداشته‌اند، و کسانی که‌ به‌ آشکارا گناهان کبیره‌ را انجام داده‌اند و گناه را دست کم گرفته‌اند و با انحراف و بدعت و هوای نفسی روبرو شده‌اند، تمامی اینها نیز از حوض رانده‌ می‌شوند.

لازم به‌ ذکر است که‌ اگر تنها در اعمال مرتکب گناه شده‌ باشند، اما دارای عقیده‌ ی صحیح باشند برای مدتی از حوض منع می‌شوند،

سپس بعد از مغفرت الهی بر اثر نور وضویی که‌ بدان شناخته‌ می‌شوند به‌ آنها اجازه‌ی ورود به‌ حوض داده‌ می‌شود،

و اگر از منافقان عصر پیامبر الله صلی الله علیه وسلم باشند که‌ ایمان را اظهار می‌داشتند و در نهان کفر را دنبال می‌کردند، در قیامت به‌ ظاهر آنها را با خود برمی‌دارند، سپس سرپوش را برای آنها کنار می‌زنند و خطاب بدانها گفته‌ می‌شود: دور شوید، دور شوید.

لازم به‌ یادآوری است که‌ جز کسانی که‌ به‌ اندازه‌ی دانه‌ گندمی از ایمان در دلشان نیست و هر حقی را انکار نموده‌ و از باطل پیروی نموده‌، کسی در دوزخ باقی نمی‌ماند. ﴿التذکره ۳۰۶﴾

????مطالعه ی بخش های بعدی این مضمون خیلی مهم و جالب را از این صفحه، از دست ندهید!

نوت: متن احادیث به عربی:

۱- «حوضی مسیرة شهر، وزوایاه سواء. ماؤه أبیض من اللبن، وریحه أطیب من المسک، وکیزانه کنجوم السماء، من یشرب منها فلا یظمأ أبداً».
۲- «إن حوضی أبعد من أیلة من عدن لهو أشدُّ بیاضاً من الثلج، وأحلی من العسل باللبن، ولآنیته أکثر من عدد النجوم، وإنی لأصد الناس عنه کما یصد الرجل إبل الناس عن حوضه، قالوا: یا رسول الله! أتعرفنا یومئذ؟ قال: “نعم لکم سیماء لیست لأحد من الأمم، تردون علی غراً محجلین من أثر الضوء». رواه‌ مسلم
3ـ « تری فیه أباریق الذهب والفضة کعدد نجوم السماء».(مسلم)
۴- « أشد بیاضاً من اللبن، وأحلی من العسل یغت فیه میزابان یُمدَّانه من الجنة، أحدهما من ذهب والآخر من وَرِق».
۵- « أنا فرطکم علی الحوض، ولیرفعن إلیَّ رجال منکم، حتی إذا أهویت إلیهم لأناولهم اختلجوا دونی، فأقول: أی رب، أصحابی، فیقال: إنک لا تدری ما أحدثوا بعدک؟». (صحیحیین)
۶- « لیردن علی الحوض رجال ممن صاحبنی، حتی إذا رأیتهم، ورفعوا إلیّ، اختلجوا دونی، فلأقولن: أی رب، أصحابی، أصحابی، فلیقالن لی: إنک لا تدری ما أحدثوا بعدک».(بخاری)
۷- «أنا فرطکم علی الحوض، من ورد شرب، ومن شرب لم یظمأ أبداً، ولیردن علیَّ أقوام أعرفهم ویعرفوننی، ثم یحال بینی وبینهم، قال أبو حازم: فسمع النعمان بن أبی عیاش وأنا أحدثهم هذا الحدیث، فقال: هکذا سمعت سهلاً یقول؟ فقلت: نعم، قال: وأنا أشهد علی أبی سعید الخدری لسمعته یزید، فیقول: فإنهم منی، فیقال: إنک لا تدری ما أحدثوا بعدک، فأقول: سحقاً سحقاً لمن بدل بعدی». (بخاری)
۸- « یرد علیَّ یوم القیامة رهط من أصحابی – أو قال: من أمتی – فیحلَّؤُون عن الحوض، فأقول: یا رب، أصحابی، فیقول: إنه لا علم لک بما أحدثوا بعدک، إنهم ارتدوا علی أدبارهم القهقری». (مسلم)
۹- «بینما أنا قائم علی الحوض، إذا زمرة، حتی إذا عرفتهم خرج رجل من بینی وبینهم، فقال: هلم، فقلت: إلی أین؟ فقال: إلی النار والله، فقلت: ما شأنهم؟ فقال: إنهم قد ارتدوا علی أدبارهم القهقری، ثم إذا زمرة أخری، حتی عرفتهم خرج رجل من بینی وبینهم فقال لهم: هلم، قلت: إلی أین؟ قال: إلی النار والله، قلت: ما شأنهم؟ قال: إنهم قد ارتدوا علی أدبارهم، فلا أراه یخلص منهم إلا مثل همل النعم» (بخاری)
۱۰- « ترد علیَّ أمتی الحوض، وأنا أذود الناس عنه، کما یذود الرجل إبل الرجل عن إبله، قالوا: یا نبی الله تعرفنا؟ قال: نعم، لکم سیما لیست لأحد غیرکم، تردون غراً محجلین من آثار الوضوء، ولیصدن عنی طائفة منکم، فلا یصلون، فأقول: یا رب، هؤلاء من أصحابی، فیجیء ملک، وهل تدری ما أحدثوا بعدک؟».(مسلم)
۱۱- « إن حوضی أبعد من أیلة من عدن، لهو أشد بیاضاً من الثلج، وأحلی من العسل باللبن، ولآنیته أکثر من عدد النجوم، وإنی لأصد الناس عنه کما یصد الرجل إبل الناس عن حوضه، قالوا: یا رسول الله، أتعرفنا یومئذ؟ قال: نعم، لکما سیما لیست لأحد من الأمم، تردون علی غراً محجلین».

منبع : فیسبوک آیا میدانستید