الله متعال برای بیدار کردن وجدان مشرکین و منکران الوهیت خود سوالهای را مطرح کرده که؛ شما مشرکان ذات کامل الذات را با مخلوق ناقص مساوی قرار میدهید؟ و به غیر الله توجه میکنید؟
گرچه در این آیات روشن است که مشرکین الله متعال؛ آن ذات مدبر آسمان و زمین و آن دادرس پريشان دل درمانده، آن برطرف کننده رنج و زيان، آن بزرگ احسانگر و آن داناي راز نهان را قبول داشتند، ولی موجودات ناقص دیگری را نیز با چنین ذاتی مؤثر میدانستند و یا شفیع و واسطه قرار میدادند چنانکه در زمان ما نیز همین افکار و با چنین ذاتی بزرگ شریک قائل شدن در میان بعضی از مسلمانان بجا مانده است بلکه بعضی از موجوداتی را مانند اولیا و نیکان را از الله مهربانتر و دلسوزتر میدانند و شب و روز به آنها متوسلند. در حالیکه آیات بی شمار قرآن دلالت دارد که هیچکس چه بشر و چه غیر بشر نمیتوانند درمانده را اجابت و از ایشان گرفتاری را بر طرف کند و این صفت مخصوص الله متعال است و کسانی که این صفت را برای غیر الله نیز قائل شوند غیر الله را نیز به خدائی گرفتهاند. و لذا میفرماید:
قُل لَّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ ۚ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ
النمل: ٦٥ «بگو در آسمانها و زمین کسی غیب را نمیداند جز الله و نمیدانند که چه وقت برای قیامت زنده میشوند».
این آیت دلالت دارد که هیچ کس حتی انبیاء و ملائکه و ادنی تر از آنها غیب نمیدانند از جمله وقت قیامت و قیام رستاخیز را نمیدانند.
پس اگر کسی نسبت علم غیب به انبیا و اولیا و غیره مخلوقات بدهد بر خلاف قرآن کریم سخن گفته و خود را در مهلکه قرار داده است.
از پیام های این آیات:
* تفکر در آفرینش بهترین راه رسیدن به الله متعال است.
* هر گیاه و درختی که می روید زیر نظر الله و به ارادۀ اوست.
* اثبات زیبایی های دل انگیز دنیا و تفکر در ان که این خودش یک ارزش است.
* وقتی انسان به قدرت الله متعال پی برد، بدون شک به ناتوانی خود پی می برد.
* توحید را مستقیم و خوشبختی هاست؛ و شرک راه انحراف و بدبختی ها.
* شناخت الله واحد و توجه به اوتعالی یعنی بریدن از قدرتها و وسایل و اسباب دنیوی دیگر؛ در وقت دشواری و سختی.
* شرط استجابت دعا قطع امید از دیگران و اخلاص در دعاست.
* الله متعال انسان را در زمین اختیار داده است و همچنان او را در معرض امتحان قرار داد که آیا در وقت سختی و اضطرار به قدرتهای مادی توجه می کند؟
* حرکات و سکنات عالم با تدبیر الله تعالی است، اگر انسان وجدانش را داور قرار دهد درمی یابد که الله یکتا است و شریک و مثیلی ندارد.
* همان قدرتی که آغاز را آفرید باز هم می تواند آنرا برگرداند.
* اسلام دین برهان وحجت است لذا از مخالفان خود هم برهان و حجت می طلبد.
* دانستن غیب از ویژگی های الله تعالی است هیچ کسی با وی در آن شراکت ندارد.
