چرا زبان قرآن عربی است
عزیزان و سروران!
در این روز ها بعضی کوردلان برای ایجاد شبهه و اغتشاش میان قشر جوان که معمولاً از مطالعه و خوانش فاصله گرفته اند، بر اینکه چرا زبان قرآن عربی است و چرا قرآن کریم به زبان دیگری نازل نشد و به زبان عربی و در جزیره ی عرب نازل شد، بگو مگو های غیر منطقی، غیر علمی و فاقد روحِ بیان را راه اندازی کرده اند.
دراین جای شکی نیست که قرآن کریم یک معجزه ی الهی است و اعجاز قرآن کریم فقط منحصر به اعجاز علمی آن نیست.
یکی از اعجاز قرآن کریم بلاغت و حسن صنعت ادبی و ساختار معجز بیانی و حسن نظم و ترتیب، استحکام الفاظ و استواری و بلندمرتبگی معانی آن است و همین بلاغت بی نظیر قرآن است که الله سبحانه و تعالی تمامی انسانها را به تحدی می کشاند و از منکرین می خواهد؛ اگر می توانید سوره یا آیه ای از قرآن بیاورید که از این ساختار بلاغی و ادبی برخور دار باشد.
بهعبارتی بارزترین جنبهی اعجاز قرآن جنبهی لغوی آن است و براساس این نوع اعجاز قرآن مخاطبین معاصر خود را به تحدی و مبارزه دعوت کرد. و برای اینکه جانب اعجاز در این جهت قوی تر باشد حکمت خداوندی بر آن شد که رسولالله صلی الله علیه وسلم امی باقی بماند زیرا اگر چنان نبود به معاندان اجازه میداد به شکاکی بپردازند، چنانکه قرآن نیز در این باره میفرماید:
قرآن کریم مردم را به مبارزه دعوت میکند:
قرآن کریم در سه مرحله مخاطبین خود را به مبارزه خواسته است:
۱- آوردن مثل همهی قرآن:
در مرحله ی اول آنان را به آوردن مثل همهی قرآن دعوت کرده و عدم توانایی آنان نیز اعلام نموده است، چنانکه میفرماید:
« قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَی أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لاَ یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیرًا »(اسراء ۸۸)
بگو: «اگر انس و جن گرد آیند تا نظیر این قرآن را بیاورند، مانند آن را نخواهند آورد، هر چند برخی از آنها پشتیبان برخی [دیگر] باشند.»
۲- ده سوره مثل قرآن:
در مرحلهی دوم از آنان میخواهد که ده سوره مثل و یا همانند قرآن بیاورند،
« أَمْ یَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُواْ بِعَشْرِ سُوَرٍ مِّثْلِهِ مُفْتَرَیَاتٍ وَادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ» (هود ۱۳)
«یا میگویند: «این [قرآن] را به دروغ ساخته است.» بگو: «اگر راست میگویید، ده سوره برساختهشده مانند آن بیاورید و غیر از خدا هر که را میتوانید فرا خوانید.»
ولی این دعوت هم بیجواب میماند.
۳- مانند یک سوره قرآن:
در مرحلهی سوم به آنان میگوید:
اگر شک میکنید که قرآن از نزد خدا نیست پس حداقل مانند یک سورهی قرآن بیاورید تا امکان ادعای شما ثابت شود، چنانکه میفرماید:
« أَمْ یَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِ وَادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ »(یونس ۳۸)
یا میگویند: «آن را به دروغ ساخته است؟» بگو: «اگر راست میگویید، سورهای مانند آن بیاورید، و هر که را جز خدا میتوانید، فرا خوانید.»
و میفرماید:
« وَإِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَی عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُواْ شُهَدَاءکُم مِّن دُونِ اللّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ* فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ وَلَن تَفْعَلُواْ فَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ»(بقره ۲۳/۲۴)
«و اگر درباره آنچه بر بنده خود [پیامبر] نازل کردهایم شک و تردید دارید، (دست کم) یک سوره همانند آن بیاورید و گواهان خود را- غیر خدا- برای این کار، فرا خوانید اگر راست میگویید! پس اگر چنین نکنید- که هرگز نخواهید کرد- از آتشی بترسید که هیزم آن، بدنهای مردم (گنهکار) و سنگها [بتها] است، و برای کافران، آماده شده است»
و با این آیهی آخری مهر عدم توانایی افراد بشر در این مبارزهطلبی زده میشود و الله سبحانه و تعالی همهی افراد بشر را از هنگام نزول قرآن تا نهایت دنیا به مبارزه دعوت میکند و عجز آنان را پیشگویی میفرماید و این از بارزترین و قویترین وجوه اعجاز قرآن است که از زمان نزول این آیات تا حال حاضر هیچکس به خود اجازهی معارضه با قرآن کریم نداده است و کسانی که کوشیدهاند به چنین کاری دست بزنند رسوا، خوار و گرفتار شدهاند.
و کسانی که با فرض اینکه عربهای معاصر نزول قرآن ضعف نسبی داشتهاند، به قصد معارضه با قرآن، امکانات علمی خود را بسیج کردهاند، آخرالامر با سرافکندگی تمام در برابر قرآن سر تعظیم فرود آوردند.
دشمنان اسلام که از گذشته تا زمان حاضر در حال مبارزه با آنند از این نوع مبارزه دست برداشتهاند زیرا یقین دارند که مفتضح خواهند شد، و به مبارزهی خود جهت دیگری دادهاند و به جای مبارزه با قرآن به مبارزه با مسلمانان بر خواستهاند، که گاهی با شمشیر و گاهی با فکر از دو جنگ وارد شدند و در رأس همهی این تلاشها ایجاد دیواری محکم بین مسلمانان و بین قرآن بوده است.
و ما این قدرت را در سایر زبانها نمی بینیم و لذا چه زبانی مناسب تر از عربی که قرآن کریم با آن زبان نازل گردد چنانکه الله تعالی می فرماید:
« قُرآنًا عَرَبِیًّا غَیْرَ ذِی عِوَجٍ لَّعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ»(الزمر ۲۸)
﴿قرآنی است فصیح و خالی از هر گونه کجی و نادرستی، شاید آنان پرهیزگاری پیشه کنند﴾
و باز می فرماید :
« إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ»(یوسف ۲)
ما آن را قرآنی عربی نازل کردیم، شاید شما درک کنید (و بیندیشید).
برای اینکه معانی آن را بدانید، مضامین آن را بفهمید و در آن بیندیشید.
و این امکان از آن رو برای شما میسر است که زبان عربی؛ فصیحترین، واضحترین و فراگیرترین زبانها از نظر ظرفیتهای لغوی، و غنیترین آنها در دادن معانیای است که بر دلها مینشیند و بر ذهنها و اندیشهها جای میگیرد.
بدینگونه است که الله سبحانه و تعالی شریف ترین کتاب را با غنی ترین زبانها، بر شریفترین پیامبران، با سفارت شریف ترین فرشتگان و در شریفترین مکان زمین (مکه) نازل کرد بنابراین، آن را از همه وجوه، به کمال و جمال و شکوه آراست.
علاوه بر این مطالب، پیامبر اسلام رسول کریم صلی الله علیه وسلم خود از نژاد عرب بودند و لذا کتابی که بر ایشان نازل می گشت می بایست با زبان قوم عرب می بود تا قوم او آیات الهی را درک کنند و اگر مثلا با زبانی دیگر می بود در اینصورت قرآن برای قوم او بی مفهوم می شد و این امر کاری بیهوده و عبث می شد و خداوند از انجام اعمال عبث منزه است.
و لذا الله سبحانه و تعالی می فرماید:
«وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ قُرْآناً عَرَبِیًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُری وَ مَنْ حَوْلَها»(شوری ۷)
﴿و این گونه قرآنی عربی [فصیح و گویا] را بر تو وحی کردیم تا «امّالقری» [مکّه] و مردم پیرامون آن را انذار کنی.﴾
بنابراین، عربی بودن قرآن کریم امری طبیعی می باشد; چرا که پیامبر اکریم صلی الله علیه وسلم از میان قومی برانگیخته شد که زبانشان عربی بود.
مخاطبان اولیّه ی پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وسلم) و قرآن کریم، مردم منطقه مکه و اطراف آن بودند، گرچه در مراحل بعدی، رسالت، جهانی و دعوت همگانی شد (هدی لناس) لیکن معقول نیست که قرآن به زبانی که اولین مخاطبان و نزدیکان پیامبر با آن بیگانه هستند، نازل شود، به بیانی دیگر معنا ندارد که پیامبری در میان جامعه ای به رسالت مبعوث شود، ولی کتاب آسمانی او به زبان جامعه ی دیگری باشد و مخاطبان نخستین او نتوانند از آن بهره ای ببرند.
چنانکه الله سبحانه و تعالی می فرماید:
« وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا أَعْجَمِیًّا لَّقَالُوا لَوْلَا فُصِّلَتْ آیَاتُهُ أَأَعْجَمِیٌّ وَعَرَبِیٌّ»(فصلت ۴۴)
﴿هرگاه آن را قرآنی عجمی قرار میدادیم حتماً میگفتند: «چرا آیاتش روشن نیست؟! قرآن عجمی از پیغمبری عربی؟!»﴾
بدین معنی که:
1
اگر قرآن را به غیر زبان عرب نازل میکردیم «قطعا» کافران عرب «میگفتند: چرا آیات آن شیوا بیان نشده است»
یعنی: چرا آیات آن به زبان ما بیان نشده است؟ زیرا ما عرب هستیم و زبان عجم را نمیفهمیم؟
«آیا کتابی است عجمی و مخاطب آن عرب زبان؟» یعنی میگفتند: آیا سخن، سخنی عجمی است در حالیکه پیامبر، پیامبری عربی میباشد؟ این امر چگونه صحیح و با ایجابات حال و اوضاع متناسب میباشد؟
2ثانیا امکانات فراوان زبان عربی برای بیان بیشترین حجم از مطالب در کمترین حجم از الفاظ بدون ابهام گویی و نارسایی، سرزمین حجاز و زبان عربی، بهترین راه دفاع طبیعی و غیر خارق العاده از دین و بقای دین اسلام و کتاب ایشان بود. بنابراین، یکی از دلایل نازل شدن قرآن به زبان عربی، حفظ و صیانت ابدی آن بوده است.
زبان شناسان عقیده دارند که زبان عربی دارای امتیازاتی است که در سایر زبان ها نیست قواعد آن قیاسی تر از سایر زبان هاست.
اشتقاق کلمات و واژه های آن بیش از سایر زبان هاست.برای مثال افعال در زبان عربی به جای شش صیغه، چهارده صیغه دارند; تمام اسم ها مؤنث و مذکر دارند و افعال و ضمایر و صفت ها مطابق آن ها می باشند. دستور زبان و علم فصاحت و بلاغت آن نیز، این زبان را از دیگر زبان ها ممتاز می سازد.
در چنین شرایطی بهترین معجزه، آوردن کتابی است که با سخنان شیوا و دلنشین، برتری خود را بر قوی ترین و زیباترین سخنان آن دوران آشکار کند.
از آن جا که دین مبین اسلام آخرین و کامل ترین دین آسمانی است، لازم است قرآن که معجزه ی جاویدان و ماندگار چنین دینی است، برای بهره مند شدن انسان ها در همه ی زمان ها، به زبانی نازل شود که بر اساس اعجاز در فصاحت و بلاغت در مقام تحدی بر آمده و نه تنها مردم صدر اسلام را،
بلکه همه ی انسان ها را در همه دوران و همه مکان ها به هماوردی و آوردن نمونه ی کوچک مانند قرآن فرا بخواند، و بر اساس آنچه که در نکته ی دوم گذشت، بهترین زبانی که بتواند این هدف را دنبال کند، زبان عربی است.
اگر قرآن به زبان غیر از عربی نازل میشد ؟
و باز باید گفت که به هر حال قرآن بایستی با زبان یکی از اقوام و نژادهای بشری نازل میگشت و در این میان زبان عربی به سبب غنای بلاغی و ادبی که نسبت به سایر زبانها داشت بهترین زبان برای ابراز معجزات کلامی و علمی آن بود.
و اگر مثلا به زبان دیگری نازل می گشت پس باید سایر نژادهای دیگر از جمله خود عرب اعتراض می کردند که چرا قرآن به زبان ما نیست؟
و این سوالات منطقی نیستند چرا که قرآن با هر زبان دیگری که نازل میگشت باز این سوال مطرح می گشت و به هر حال قرآن می بایست نازل می شد و در ضمن زبان مشترکی وجود نداشت که مثلا بگوییم چرا خداوند قرآن را با آن زبان مشترک نازل نکرد؟!
«کِتابٌ أُحْکِمَتْ آیاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَکِیم خَبِیر»(هود ۱)
﴿این کتابی است که آیاتش استحکام یافته، سپس تشریح شده، از نزد خداوند حکیم و آگاه – نازل گردیده است﴾!
عزیزان گرانقدر!
لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.
آدرس کانال تلگرام:
الله متعال شمارا اجر عظیم نصیب فرماید کوشش گنید هرموضوعی را که انتخاب میکنید تمام موارد معتبر را در رابطه به همان موضوع را گردآوری کرده وجای سوال همچنان هیچ نوع شک و سخنی برای معاندین و یاهم مسلمانان که سطح اگاهی شان پایینتر باشد نگذارید .
در اخیر خودم را به عنوان یک محصل و شاگرد کوچک مدیون همه زحمات مسلمانانی که درقید حیات اند ویاهم گذشته اند میدانم ومن الله التوفیق.
السلام علیکم و رحمت الله ، سپاس دوست عزیز
بارک الله فیکم