شروط اجتهاد، فتوا دادن واستنباط أحكام شرعي

شروط اجتهاد، فتوا دادن واستنباط أحكام شرعي
———
يكي از مولوي صاحبان از ولايت هرات چنین سوال نموده :
آیا در افغانستان مجتهد پیدا میشود یا نه…..؟ چون تا حال کسی ادعا نکرده و از طرفی شما هم با علماء خوب شناخت وسیع دارید.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله، أما بعد،،،
اولا : فتوا معنايش بيان كردن حكم شرعي است هنگاميكه سوال مطرح گردد، ويا اينكه بغير از سوال شدن هم احكام شرعي مسائل جديد روز مره بيان شود بخاطر تصحيح وبهبود اوضاع مردم وتصرفات آنها در زندگی روز مره تا اینکه در روشنی شریعت زندگی کنند واز واقع شدن در حرام در امان بمانند.
مفتي عالم مجتهدي ميباشد كه احكام شرعي قضايا ، حوادث ووقائع را بداند وداراي علميت استنباط احكام شرعي از دلائل تفصيلي آن باشد، وتوانايي تطبيق دلائل شرعي را بر وقائع وحوادث ومسائل داشته باشد.
فتاواي كه به استناد دلائل قطعي شرعي قرآن وسنت صحيح بشكل واضح وروشن صادر مي شود بر مسلمان واجب است كه به آن عمل كند ودر مخالفت آن واقع نشود
ثانيا: شروط مفتي :
براي هيچ عالم جواز ندارد كه فتوا صادر كند تا اينكه شروط ذيل را دارا باشد:
1- تفسير آيات احكام قرآن كريم را بداند، تفسير صحيح را از اسرائيات وروايات تفسيري نادرست فرق كرده بتواند.
2- احاديث رسول الله صلى الله عليه وسلم را بفهمد.
3- بزبان عربي تسلط كامل داشته باشد.
4- فقه، اصول فقه، قواعد فقهي، وعلم مقاصد شريعت بداند.
5- مسائل اتفاقي واختلافي مذاهب فقهي را درک كرده بتواند.
6- ناسخ ومنسوح را بمفهمد زيرا مواردي است كه نسخ شده واحكام جديد جاگزين آن گردبده.
7- احاديث ضعيف وموضوع را از احاديث صحيح تميز وفرق كرده بتواند ..زیرا آفت بعض علمای کشور ما ابن است که از احادیث موضوع استدلال ميكنند.
8- از احوال، فرهنگ، عادات، تقاليد واوضاع مردم باخبر باشد.
9- توانايي استنباط احكام شرعي را از نصوص شريعت داشته باشد .
10- از قرارات مجامع فقهي معاصر وفتاواي صادر شده آنها مطلع باشد زيرا اين قرارات وفتاوا بدون شک كمک وياري ميكند مجتهد را .
11- علم، دانش وثقافت عمومي در مسائل سياسي، اجتماعي، اقتصادي،طبي داشته باشد زيرا فقيه وعالم هنگام بحث وتحقيق مسائل عصري وجديد در شرائط كنوني نياز بعلاقمندي وارتباط با اين همه تخصصات دارد تا اينكه در موقع ضرورت به اهل خبره ودانش اين تخصصات رجوع كرده بتواند.
عالم، فقيه مجتهد ومفتي بايد در فتوايش مخلص بوده باشد ورضاي الله متعال را در نظر داشته باشد، باوقار، با تقوا، زاهد، امانت كار باشد واز شك وشبهه دور جويد، در عين حال از كتاب وكتابخانه ومصادر ومنابع علمي شرعي دور نباشد تا اينكه علم خود را تجديد نمايد.
چونكه عالم وفقيه از وارثين پيامبران است بايد به لباس ومظهر خود اهتمام نمايد وخوش اخلاق بوده باشد واز زشت گويي وسخت روي بپرهيزد تا اينكه مورد قبول مردم واقع گردد زيرا تندخوي بودن بعلماء نمي زيبد خصوصا آنانيكه خود را خادم علم شرعي ميدانند.
در عين حال جوانب دعوتي را فراموش نكند زیرا برنامه سوال وجواب خودش منبر دعوتي مهم ا ست كه در لابلاي شرح وبيان حكم شرعي مجال خوب برای دعوت هم است تا اينكه فتوا مؤثريت بيشتر داشته باشد.