زیارت قبور
زیارت قبور بمنظور پند گرفتن و یادآوری آخرت مشروع است، به شرط اینکه در قبرستان چیزی که موجب غضب خداوند متعال شود مانند خواستن از صاحب قبر و به کمک طلبیدن او مانند اینها نگوید. از ابوسعید خدری روایت است که پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود: (إنی نهیتکم عن زیارة القبور فزوروها فإن فیها عبرة، و لاتقولوا ما یسخط الرب) [1] «من (قبلاً) شما را از زیارت قبور نهی کرده بودم ولی (الآن می‌گویم:) به زیارت قبور بروید؛ چون در آن عبرت است و چیزی نگویید که خشم خدا را برانگیزد».
زیارت قبور برای زنان هم جایز است؛ چون زنان هم در علت زیارت قبور (پند گرفتن و یادآوری آخرت) با مردان شریک هستند و به دلیل آنچه قبلاً درباره دعای هنگام زیارت قبور گفته شد که عایشه از پیامبر(صلى الله عليه وسلم) سؤال کرد وقتی قبور را زیارت می‌کند چه دعایی بخواند پیامبر هم به او یاد داد که چه دعایی بخواند و او را (از زیارت) نهی نکرد ونفرمود که زنان حق زیارت قبور را ندارند.
اعمالی که در کنار قبور حرام است
1- ذبح برای رضای خدا:
به دلیل فرموده پیامبر(صلى الله عليه وسلم): (لاعقر فی الإسلام) «عقر (ذبح بر قبر) در اسلام نیست».(*)
عبدالرزاق ابن همام گوید: (کانوا یعقرون عند القبر بقرة أو شاة)[2] «آنان (اهل جاهلیت) گاو یا گوسفندی را کنار قبر سر می‌بریدند».
2-6- چیزهایی که در حدیث زیر نهی شده است:
از جابر(رض) روایت است: (نهی رسول الله(صلى الله عليه وسلم) أن یجصص القبر، و أن یقعد علیه، و أن یبنی علیه أو یزاد علیه، أو یکتب علیه)[3] «پیامبر(صلى الله عليه وسلم) از گچ‌کاری قبر و نشستن و بنا کردن روی آن و بلند کردن بیش از حد شرعی، و از نوشتن روی آن، نهی کرده است».
7- نماز خواندن روبروی قبر:
به دلیل فرموده پیامبر(صلى الله عليه وسلم): (لاتصلوا إلی القبور…)[4] «رو به قبور نماز نخوانید».
8- نماز خواندن کنار قبور اگرچه بدون رو کردن به آن باشد:
از ابوسعید خدری روایت است که پیامبر(صلى الله عليه وسلم) فرمود:
(الأرض کلها مسجد إلا المقبرة و الحمام)[5] «می‌توان روی تمام زمین نماز خواند بجز مقبره و حمام».
9- ساختن مسجد روی قبر:
از عایشه و عبدالله بن عباس روایت است: (لما نزل برسول الله(صلى الله عليه وسلم) طفق یطرح خمیصة له علی وجهه، فإذا اغتم بها کشفها عن وجهه فقال: و هو کذلک، لعنة الله علی الیهود و النصاری اتخذوا قبور أنبیائهم مساجد، یحذر ما صنعوا)[6] «وقتی پیامبر(صلى الله عليه وسلم) مریض شد (بیماری وفاتش) پارچه‌ای روی صورتش کشید، هرگاه اذیت می‌شد آن را از صورتش برمی‌داشت درهمان حال فرمود: لعنت خدا بر یهود و نصاری باد که قبرهای پیامبرانشان را به مسجد تبدیل کردند، از آنچه آنها کردند (مسلمانان را) بر حذر می‌داشت».
از عایشه(رض) روایت است: پیامبر(صلى الله عليه وسلم) در بیماری‌ای که از آن بهبود نیافت فرمود: (لعن الله الیهود و النصاری اتخذوا قبور أنبیائهم مساجد، قالت فلولا ذلک أبرز قبره غیر أنه خشی أن یتخذ مسجدا)[7] «خداوند یهود و نصاری را لعنت کند؛ (چراکه) قبور پیامبرانشان را مسجد قرار دادند. (عایشه) گفت: اگر این نبود، قبرش را آشکار می‌کردند، اما بیم آن داشت که مسجد قرار داده شود».
10- تبدیل کردن قبرستان به محل برگزاری اعیاد و رفتن به قبرستان در اوقات معین و مناسبت‌های معروف به قصد عبادت نزد قبور یا غیر آن:
به دلیل حدیث ابوهریره از پیامبر(صلى الله عليه وسلم) که فرمود: (لاتتخذوا قبری عیدا، ولاتجعلوا بیوتکم قبورا، و حیثما کنتم فصلوا علی فإن صلاتکم تبلغنی)[8] «قبر مرا به (محل برگزاری) اعیاد قرار ندهید، و خانه‌هایتان را قبرستان نکنید و هر جا بودید بر من صلوات بفرستید؛ چون صلوات شما بر من می‌رسد».
13- شکستن استخوان میت:
به دلیل فرموده پیامبر(صلى الله عليه وسلم): (إن کسر عظم المؤمن میتا مثل کسره حیا)[9] «شکستن استخوان میت مؤمن مانند شکستن استخوانش در حال حیات است».
[1]) صحیح : [الجنائز 179]، کم (374/1)، هق (77/4)، هق (77/4)، بیهقی جمله آخر را روایت نکرده بلکه بزار آن را روایت کرده است (861/407/1).
*) خطابی می‌گوید : اهل جاهلیت شتری را روی قبر شخص صالحی سر می‌بریدند و می‌گفتند این پاداش کاری است که میت در حال حیاتش انجام داده است «نیل الأوطار» (549/4) «مترجم».
[2]) سند آن صحیح است : [الجنائز 203]، د (3206/42/9).
[3]) سند آن صحیح است : [الجنائز 204]، د (32109/45/9) این موارد را ابوداود روایت کرده است، مسلم و ترمذی و نسائی هم کم و زیاد آنها را روایت کرده‌اند (970/667/2)، ت (1058/258/2)، نس (86/4).
[4]) صحیح : [ص. ج 7384]، م (972/668/2)، د (3213/49/9)، ت (1055/257/2)، نس (67/2).
[5]) صحیح : [ص. ج 2767]، د (488/158/2)، ت (316/199/1).
[6]) متفق علیه : خ (4444/140/8)، م (531/377/1)، نس (40/2).
[7]) متفق علیه : خ (1330/200/3)، م (529/376/1)، نس (41/2).
[8]) صحیح : [ص. ج 7226]، د (2026/31/6).
[9]) صحیح : [ص. ج 2143]، د (3191/24/9)، جه (1616/516/1).
