الحمد لله رب العلمين، والصلاة والسلام على رسوله الخاتم الأمين سيدنا محمد، وعلى آله و أصحابه أجمعين، أما بعد:
هر تصرف انسان اعم از قول وفعل در شريعت اسلامى داراى يك حكم مشخص مانند مباح، فرض ، واجب، سنت مؤكد ومستحب و يا حرام و مكروه است.
با توجه به اصل خلود و جاودانه گى شريعت اسلامى و قابل تطبيق بودن آن در هر زمان ومكان ، در روشنى وتطابق با اصول و كليات شريعت مى توان براى هر پديده و واقعه جديد حكم شرعى سراغ كرد.
وسايل ارتباط جمعى مانند راديو، تلويزيون، تلفون، انترنت وغيره از جمله پديده ها ووسائل جديدى اند كه در عصور گزشته سابقه نداشته و از دست آوردهاى جديد بشر بشمار مى روند.
اين وسائل و ابزارها با در نظر داشت كثرت استفاده مردم ازانها وبا توجه به اهميت و تاثير گزارى آنها بر زنده گي فردى واجتماعى انسانها ومرتب شدن نتايج وتبعات بر مضمون و نحوه استفاده ازانها بحيث يك تصرف و فعل انسانى احكام و آداب شرعى خاص دارند.
بدون شك استفاده درست و بجا از شبكه هاى ارتباط اجتماعى وسيله خوب و مفيدى براى نشر و دعوت دين و رساندن احكام و ارزشهاى آن به مردم و پخش انديشه و فكر و اطلاعات مفيد در دنيا مى باشد و سبب كسب اجر و ثواب فراوان براى كسى است كه ازان بهره بردارى مثبت و مفيد مى كند.
البته در مقابل سوء استفاده و بكار گيرى نادرست از وسايل ارتباط اجتماعى پيامدها و تبعات منفى و زيانبار دارد .
درين نبشته كوتاه كوشش مى كنيم تا برخى از احكام و آداب شرعى استفاده از شبكه هاى ارتباط اجتماعى مانند فيسبوك ، تويتر و غيره بطور مختصر بيان شود:
١- حكم شرعى استفاده از فيسبوك و شبكه هاى مانند آن:
استفاده از فيسبوك اعم از خواندن ، ديدن و نوشتن بنابر قاعده فقهى ” الأصل في الأشياء الإباحة” در اصل مباح و جايز است و اين اباحت تا وقتى ادامه دارد كه از فيسبوك و امثال آن براى كار حرام و ناجايزى مانند ضرر رساندن به غير، نشر مطالب و مواد حرام مانند دروغ، افتراء ، تهمت ناحق،غيبت ،عكسهاى مستهجن و غيره استفاده نشود.
٢- بعض از امور ناجايز كه بايد حين استفاده از فيسبوك ازانها اجتناب شود:
> نشر مطلب دروغ
> نشر مطالبى كه از باب غيبت شمرده مى شود
> نشر مطالب و موادى كه در باب تهمت ناحق و افتراء مى آيد
> نشر اخبار و اطلاعات بدون تدقيق و تثبت
> لعن و سب و دشنام ديگران – تجاوز به حريم شخصى ديگران و رسوا سازى و دريدن پرده ستر مردم –
> مداخله در امور شخصى و خانوادگى مردم
> افشاى اسرار و اخبار خصوصى و خانوادگى مردم
> نشر مطالب و موادى كه مخالف حياء و حشمت بوده و در جمله نشر فحشاء و فساد مى آيد.
> تجريح اشخاص حقيقى و حكمى
> تحريض به اضرار به ديگران مانند امر و تشويق به قتل، زدن و تجاوز به اموال و ممتلكات عامه و يا خاصه.
> ايجاد فتنه و اختلاف در بين مردم و جامعه
> نشر مطالب مخالف عقيده و مقدسات اسلامى مانند گستاخى و بى حرمتى در مقابل اسلام، قرآن ،انبياء عليهم السلام ، ملائكه، صحابه كرام و اهل بيت انبياء عليهم السلام.
> نشر عقايد و افكار منحرفى كه سبب گمراهى عامه مردم مى شود.
> عدم تحقير و توهين اشخاص و اقوام
> اجتناب از تكفير، تفسيق و تبديع اشخاص معين.
> اجتناب تخطى حدود شريعت در نشر ، خواندن و ديدن .
٣- برخى از آداب استفاده از شبكه هاى ارتباط اجتماعى
> رعايت اصول اخلاقى در نشر مطالب و مواد
> بكار گيرى زبان و ادبيات مثبت و خوب
> رعايت نزاكت و ظرافت هاى اجتماعى در نشر مطالب و گفتگو با ديگران
> اجتناب از الفاظ و كلمات سخت و زشت
> رعايت حدود آزادى بيان و عدم تجاوز ازان
> رعايت اخلاق و آداب حوار و گفتگو
> رعايت ادب اختلاف در فكر و نظر
> مثبت نگرى و مثبت انديشى در طرح مطلب
> رعايت اصل شرعى ” حسن الظن” يا گمان نيك در حق ديگران
>احترام به ديگران و رعايت جايگاه علماء، دانشمندان، شخصيت هاى اجتماعى
> نقد فكر و نظر و نه نقد شخص صاحب فكر
> احترام به كرامت انسان بايد گفت كه دليل هريك از بنود بالا در قرآن كريم و سنت پيامبر اكرم صلى الله عليه وسلم و اجتهادات فقهى امامان و علماى موثوق امت موجود است و بخاطر اجتناب از دراز شدن موضوع از ذكر آنها اجتناب شده است.
از علما و دانشمندان گرامى تقاضا داريم تا با ذكر مزيد احكام و آداب استفاده از شبكه هاى ارتباط اجتماعى موضوع را تكميل غنی بسازند.
از الله متعال استدعاء مى كنم تا همه را توفيق عمل كردن به احكام و اداب شرعى نصيب فرمايد. والله الموفق والهادي إلى سواء السبيل
